Châu chấu là một loài côn trùng, nằm trong phân bộ chứa các côn trùng ăn lá, thuộc bộ cánh thẳng, đầu tròn, thân mập, nhảy giỏi và đặc biệt ăn hại cây xanh. Khi di chuyển, chúng có thể bò bằng cả 3 đôi chân trên cây, nhảy từ cây này sang cây khác bằng đôi chân sau hoặc nhảy rồi bay lên không trung bằng cánh.
- Tên thường gọi: Châu chấu
- Tên khoa học: Caelifera
- Ngành: Động vật chân khớp
- Lớp: Côn trùng
- Bộ: Bộ cánh thẳng
- Thức ăn: Gặm chồi và ăn lá cây
- Kích thước: 40-45mm ở con trưởng thành
- Đặc tính: Di chuyển thành bầy đàn
Môi trường sống
Môi trường sống lý tưởng nhất của châu chấu là trên những cánh đồng lúa rộng lớn. Theo ước tính, hiện có khoảng 2.400 chi và khoảng 11.000 loài hợp lệ, phân bố rải rác khắp nơi trên thế giới, tập trung chủ yếu tại khu vực nhiệt đới.
Các loại châu chấu
Một số tài liệu phân loại: châu chấu ma, châu chấu tre, châu chấu voi, châu chấu khỉ,…với đặc điểm đầu bằng, cánh cứng; và gọi là tanh tách với những con đầu nhọn, cánh dai.Căn cứ theo cấu tạo của tấm bụng đốt ngực trước, trán và đỉnh đầu, châu chấu được phân thành 4 phân họ: châu chấu-cào cào (Acridinae); châu chấu di cư; châu chấu gai; châu chấu.Tại Việt Nam, châu chấu thường có 2 loại: châu chấu lúa (Oxya chinensis) và châu chấu tre.
Môi trường sống lý tưởng nhất của châu chấu là trên những cánh đồng lúa rộng lớn.
Cấu tạo cơ thể
Cơ thể châu chấu gồm 3 phần:
- Đầu: gồm râu, mắt kép, cơ quan miệng
- Ngực: gồm 3 đôi chân, 2 đôi cánh
- Bụng: gồm nhiều đốt, mỗi đốt có 1 lỗ thở
Đặc điểm, hình dáng
Châu chấu có 2 râu, ngắn hơn phần thân, đôi khi có nhiều sợi nhỏ
- Loài côn trùng này phát ra âm thanh bằng cách cọ xát các xương đùi sau vào các cánh trước hay bụng, hoặc bằng các bật tanh tách các cánh khi bay.
- Các màng thính giác của châu chấu nằm ở các bên của đoạn bụng thứ nhất
- Các xương đùi sau dài, to khỏe, để thực hiện các động tác nhảy
- Có cánh, nhưng các cánh sau giống như màng; các cánh trước thì dai nên không được dùng để bay
- Châu chấu cái to hơn châu chấu đực, cơ quan đẻ trứng ngắn
Khả năng di chuyển linh hoạt
So với các loài sâu bọ khác như: bọ ngựa, cánh cam, kiến mối, bọ hung,… khả năng di chuyển của châu chấu có phần linh hoạt hơn nhờ đôi càng do hai chân sau phát triển thành giúp cơ thể bật ra khỏi chỗ bám đến nơi khác rất nhanh chóng. Trường hợp muốn đi xa, chúng chỉ cần nhảy lên rồi giương đôi cánh ra và bay tự do từ nơi này đến nơi khác. Ngoài ra, châu chấu cũng có thể bò chậm rãi bằng cả 3 đôi chân.
Châu chấu hô hấp bằng cách “hít-thở” qua bụng.
Cơ chế hô hấp
Châu chấu hô hấp bằng cách “hít-thở” qua bụng. Khi châu chấu còn sống, bụng của chúng luôn phập phồng để thực hiện động tác hít và thải không khí qua lỗ thở ở mặt bụng.
Cơ chế tiêu hóa thức ăn
Với đặc trưng cơ quan miệng khỏe, sắc; châu chắn dễ dàng lấy thức ăn, tẩm nước bọt rồi tập trung ở diều, sau đó thức ăn được nghiền nhỏ ở dạ dày cơ, rồi tiêu hóa nhờ enzim do ruột tịt tiết ra.
Đặc tính sinh sản và phát triển
Châu chấu phân tính, có tuyến sinh dục dạng chùm, tuyến phụ sinh dục dạng ống. Khi giao phối, châu chấu đực cưỡi lên người con cái, mở nắp phần sau của mình, rồi đẩy toàn bộ cấu trúc dương vật phức hợp ra khỏi cơ thể; sau đó, nó làm phình cấu trúc dương vật lên như một quả bóng rồi móc nối với cơ quan sinh dục của con cái để bắt đầu quá trình giao phối.
Trứng sẽ được đẻ dưới đất thành ổ, khoảng vài chục quả kết dính với nhau bởi một lớp bọt dính bao bọc bên ngoài giúp trứng không bị khô. Châu chấu non nở ra đã giống châu chấu trưởng thành nhưng nhỏ, chưa đủ cánh nên phải trải qua nhiều lần lột xác mới được gọi là chấu chấu trưởng thành.
Châu chấu phân tính, có tuyến sinh dục dạng chùm, tuyến phụ sinh dục dạng ống.
Vòng đời của châu chấu
Vòng đời của châu chấu kéo dài trong khoảng từ 200 - 210 ngày, gồm:
- Giai đoạn trứng: 12 - 21 ngày
- Giai đoạn sâu non: 100 ngày
- Giai đoạn trưởng thành: khoảng 3 tháng, con cái sống thọ hơn con đực
- Châu chấu trưởng thành sau 5 - 40 ngày thì bắt đầu giao phối; sau 10 - 41 ngày thì đẻ trứng. Mỗi con cái có thể đẻ 3 ổ, mỗi ổ có từ 10 - 102 quả
Châu chấu sinh trưởng qua biến thái không hoàn toàn. Con non phải trải qua nhiều lần lột xác mới trở thành con trưởng thành.
Đại dịch châu chấu
Châu chấu phàm ăn, lại đẻ nhiều lứa, mỗi lứa đẻ nhiều trứng, nên khả năng sinh sôi vô cùng lớn, nguy cơ gây hại cây cối, mùa màng là rất ghê gớm. Trên thế giới và ngay tại nước ta cũng đã nhiều lần xảy ra đại dịch châu chấu. Bởi chúng bay đến đâu là phá hoại mùa màng, ăn lá cây, ngọn lúa, gây ảnh hưởng lớn đến quần thể thực vật, ảnh hưởng đến sự sống của tất cả các sinh vật còn lại trong hệ sinh thái trên cạn.
Châu chấu non ngay sau khi nở đã bắt đầu phá hoại. Hoạt động phá hoại chủ yếu diễn ra vào ban đêm. Chúng ăn khuyết lá, lủng thành mảng chừa gân chính, cắn đứt bông lúa, gây ra lép trắng. Ngoài ra, châu chấu cũng hoạt động mạnh vào khoảng 7-10 giờ và 16-17 giờ mỗi ngày. Châu chấu di chuyển thành bầy, liên tục ăn, giao phối và đẻ con, vì thế chúng có khả năng hủy diệt bất cứ môi trường chứa thực vật nào.
Một số thông tin thú vị khác
- Để nghiên cứu sự kì lạ của hệ sinh dục của loài, các nhà khoa học đã thực hiện nuôi 2 con châu chấu trong điều kiện tốt nhất và chờ đợi thời khắc 2 con thực hiện quá trình giao phối rồi đóng băng chúng ở nhiệt độ -80 độ C, tiến hành chụp ảnh cắt lớp và phân tích điều kì lạ.
- Có một loài châu chấu khổng lồ, 1 con bình thường có thể nặng hơn 35g, vì thế, chúng không thể nhảy được như những con bình thường.
- Một thông tin khác cũng cho biết: châu chấu khổng lồ thuộc đảo Little Barrier (New Zealand) là loài côn trùng lớn nhất thế giới. Khi trưởng thành, con châu chấu này nặng tới 71g, dài 8,5cm; hiện loài này đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
- Châu chấu và cào cào chưa hẳn là hai loài khác nhau; bởi cào cào cũng chính là một giai đoạn sinh trưởng của châu chấu
- Ngoài khả năng bò, nhảy, bay, châu chấu còn có thể bơi khi nhảy xuống mặt nước.
- Châu chấu hiện là một trong 5 loài nhảy siêu nhất thế giới. Nó có thể nhảy xa gấp 20 lần chiều dài cơ thể nó; tương đương với việc một người có thể nhảy từ đầu sân đến cuối sân bóng rổ.Một số loài châu chấu được sử dụng để phát hiện chất nổ nhờ khả năng phát hiện mùi của khứu giác
- Một số loài châu chấu được sử dụng để phát hiện chất nổ nhờ khả năng phát hiện mùi của khứu giác
Linh lan
