Cây trinh nữ hoàng cung còn có tên gọi là Náng lá rộng hoặc Tỏi lơi lá rộng. Đây là một loài cây thân thảo có nguồn gốc từ Ấn Độ, hiện nay đã được trồng phổ biến ở nhiều nơi trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Các hoạt chất sinh học có trong cây trinh nữ hoàng cung đã được chứng minh là có nhiều tác dụng đối với sức khỏe như kháng khuẩn, kháng viêm, chống oxy hóa,... Tuy nhiên, việc sử dụng cây trinh nữ hoàng cung cần thận trọng và tuân theo hướng dẫn của bác sĩ.
Cây trinh nữ hoàng cung có mấy loại?
Cây trinh nữ hoàng cung thuộc họ Amaryllidaceae, có tên khoa học là Crinum latifolium L. Trinh nữ hoàng cung có nhiều loại khác nhau, nhưng có 3 loại phổ biến nhất như sau:
- Trinh nữ hoàng cung lá rộng (Crinum latifolium): Đây là loại phổ biến nhất ở Việt Nam, có lá rộng, hoa màu trắng với nhị màu tím đỏ.
- Trinh nữ hoàng cung lá hẹp (Crinum asiaticum): Loại này có lá hẹp hơn, hoa cũng màu trắng nhưng nhị màu vàng.
- Trinh nữ hoàng cung Campuchia: Loại này có nguồn gốc từ Campuchia, có đặc điểm hình thái tương tự trinh nữ hoàng cung lá rộng, được cho là có thêm tác dụng tránh thai.
Ngoài ra còn có một số loại khác ít phổ biến hơn như trinh nữ hoàng cung đỏ, trinh nữ hoàng cung vàng,... Tuy nhiên, cần lưu ý rằng việc phân biệt các loại trinh nữ hoàng cung đòi hỏi kiến thức chuyên môn và sự quan sát kỹ lưỡng về đặc điểm hình thái của cây.
Các bộ phận của cây trinh nữ hoàng cung như lá cây, thân hoa, cán hoa, bông hoa và phần thân rễ đều có chứa các dược chất và được sử dụng trong các bài thuốc Y học Cổ truyền với nhiều công dụng khác nhau. Nghiên cứu đã cho thấy trinh nữ hoàng cung chứa các hoạt chất sinh học chính là alkaloid được chia thành 2 nhóm (nhóm alkaloid không chứa dị vòng: Latisolin, latisodin, beladin; nhóm alkaloid có chứa dị vòng: Ambelin, crinafolidin, crinafolin,...). Phần thân rễ chứ 2 loại glucan (glucan A có chứa 12 đơn vị glucose và glucan B có chứa 110 đơn vị glucose). Ngoài ra, một số thành phần axit amin còn được tìm thấy như arginin, leucin, valin, phenylamin, lycorin, pratorimin, ambelin,...
Cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng gì?
Không ít người có thắc mắc cây trinh nữ hoàng cung trị bệnh gì khi nhắc đến loại dược liệu này. Cây trinh nữ hoàng cung được sử dụng nhiều bởi công dụng quý giá của nó trong Y học Cổ truyền. Một số tác dụng của trinh nữ hoàng cung đối với sức khỏe có thể kể đến như:
Chống oxy hóa, tăng cường hệ miễn dịch
Các chất chống oxy hóa trong cây trinh nữ hoàng cung giúp trung hòa các gốc tự do, ngăn ngừa tổn thương tế bào và làm chậm quá trình lão hóa. Bên cạnh đó, trinh nữ hoàng cung còn giúp cơ thể kích thích hệ miễn dịch, tăng cường khả năng chống lại bệnh tật.
Tác dụng kháng viêm, kháng khuẩn
Các hoạt chất có trong cây trinh nữ hoàng cung có thể bảo vệ niêm mạc dạ dày, hỗ trợ tiêu diệt các loại vi khuẩn gây viêm loét dạ dày, tá tràng. Ngoài ra, các hoạt chất lycorin và alkaloid còn ức chế sự phát triển của một số loại vi khuẩn, virus có thể gây bệnh đường hô hấp như ho, viêm phế quản, viêm họng,... Crinamidin có trong cây trinh nữ hoàng cung cũng có khả năng kháng viêm khá hiệu quả. Do đó, bạn có thể sử dụng loại dược liệu này để làm giảm các triệu chứng ho, viêm họng hạt, viêm phế quản,...
Tác dụng giảm đau, an thần
Một số nghiên cứu cho thấy một số hoạt chất trong cây trinh nữ hoàng cung có tác dụng an thần nhẹ, giúp cải thiện chất lượng giấc ngủ. Bên cạnh đó, cây trinh nữ hoàng cung còn có thể được sử dụng ngoài da hoặc uống để giảm cơn đau do viêm khớp, thoái hóa khớp. Tuy nhiên, trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến của bác sĩ vì liều dùng và cách dùng đối với mỗi tình trạng khớp cũng như thể trạng của mỗi người sẽ khác nhau.
Hỗ trợ ức chế khối u
Trong thử nghiệm in vitro trên chuột nhắt cho thấy, cao chiết nước nóng từ cây trinh nữ hoàng cung có khả năng kích thích sự sản sinh và hoạt hóa tế bào lympho T trong máu (tế bào lympho T đóng vai trò quan trọng trong việc kích thích hệ miễn dịch cơ thể nhận diện và tiêu diệt tế bào ung thư ở liệu pháp miễn dịch điều trị ung thư).
Ngoài ra, các alkaloid có trong trinh nữ hoàng cung như Lycorin, hippadin, pseudolycorin,... còn có tác dụng ức chế sự tổng hợp protein, từ đó làm chậm sự phát triển của khối u.
Panacrin là chế phẩm được bào chế từ 3 loại dược liệu: Lá cây trinh nữ hoàng cung, lá đu đủ, củ tam thất; được nghiên cứu về tác dụng ức chế sự phát triển của ung thư. Nghiên cứu trên mô hình gây u báng ở chuột nhắt trắng cho thấy Panacrin có khả năng làm giảm tổng số tế bào ung thư, hạn chế sự phát triển và di căn của khối u đến các cơ quan khác như gan, phổi, lách. Đồng thời, Panacrin cũng giúp kéo dài đáng kể thời gian sống của chuột mang khối u so với nhóm đối chứng.
Nhiều nghiên cứu khoa học đã chứng minh hoạt tính kháng u của cây trinh nữ hoàng cung trong hỗ trợ làm chậm sự phát triển của một số bệnh lý như u xơ tử cung, u nang buồng trứng, ung thư tuyến tiền liệt ở nam giới,...
Lưu ý khi uống trinh nữ hoàng cung
Mặc dù được biết đến là một loại dược liệu mang lại nhiều lợi ích cho sức khỏe. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, bạn cần lưu ý một số vấn đề sau:
- Cây trinh nữ hoàng cung không có tác dụng thay thế thuốc điều trị.
- Không được tự ý sử dụng, cần phải tham khảo ý kiến của bác sĩ, tuân thủ theo hướng dẫn của bác sĩ về liều lượng và cách dùng để đảm bảo an toàn, tránh tác dụng phụ, tương tác thuốc,...
- Phụ nữ mang thai, cho con bú, người bị suy gan, suy thận, hoặc đang điều trị bệnh lý không nên sử dụng.
- Khi sử dụng trinh nữ hoàng cung, cần theo dõi sức khỏe định kỳ và báo cáo cho bác sĩ về bất kỳ thay đổi nào.
- Chỉ sử dụng sản phẩm từ các nhà cung cấp uy tín, có nguồn gốc rõ ràng để đảm bảo chất lượng và an toàn.
- Trinh nữ hoàng cung có thể dễ bị nhầm lẫn với một số loại cây khác như náng hoa trắng, hoa huệ. Cần chắc chắn về nguồn gốc và loại cây trước khi sử dụng.
- Không ăn rau muống, đậu xanh nếu đang dùng trinh nữ hoàng cung để không làm giảm tác dụng.
Trên đây là những thông tin chúng tôi cung cấp đến bạn về cây trinh nữ hoàng cung và những tác dụng của chúng đối với sức khỏe. Hy vọng với bài viết, bạn đã hiểu hơn về loại dược liệu này. Nếu bạn đang có ý định sử dụng, hãy tham khảo ý kiến của bác sĩ để được tư vấn về cách dùng và liều lượng phù hợp đảm bảo an toàn cho sức khỏe.